រឿង រាមកេរ្តិ៍

            រឿងរាមកេរ្តិ៍ជារឿងមួយដែលល្បីល្បាញនៅលើទឹកដីភូមិភាគអាស៊ីអាគ្នេយ៍ ។ រឿងរាមកេរ្តិ៍នេះអ្នកខ្លះបានអះអាងថាបានចម្លងចេញពីរឿងរាមាយណៈរបស់ឲឥណ្ឌា​ ប៉ុន្តែការពិតរឿងរាមកេរ្តិ៍ជាស្នាដៃរបស់ខ្មែរយើងសុទ្ធសាធ ដែលមានតាតាំងពីសម័យអង្គរមកម៉្លេះ ។ សម័យកាលនេះរឿងរាមកេរ្តិ៍ជាស្នាដៃអក្សរសិល្ប៍គម្រូហើយល្បីល្បាញបន្សល់ទុករហូតដល់សព្វថ្ងៃពីព្រោះរឿងនេះបានឆ្លុះបញ្ចាំងពីភាពរីកចម្រើនរបស់ប្រទេសយើងនៅសម័យអង្គរ​។
          រឿងរាមកេរ្តិ៍  បើនិយាយពីឈ្មោះអ្នកនិពន្ធវិញគ្មានអ្នកឯសារណាបញ្ជាក់ឲ្យបានច្បាស់ណាស់ទេ ហើយក៏គ្មានឈ្មោះអ្នកនិពន្ធដែរ ប៉ុន្តែអ្នកប្រាជ្ញសម័យកាលក្រោយៗបានសន្និដ្ឋានថា រឿងរាមកេរ្តិ៍នេះប្រហែលជាមានអ្នកនិពន្ធពីរនាក់គឺពីខ្សែទី ១ ដល់ ខ្សែទី ១០ ប្រហែលមានអ្នកនិពន្ធម្នាក់ និងពីខ្សែ​ ៧៥ ខ្សែ ៨០ ប្រហែលជាអ្នកនិពន្ធម្នាក់ទៀត ។ គេហ៊ានសន្និដ្ឋានបែបនេះគឺសម្អាងទៅលើពាក្យពេចន៍ក្នុងការតាក់តែងមានលក្ខណៈខុសគ្នាស្រលះពោលគឺខ្សែទី ១ ដល់ខ្សែទី ១០ គឺកវីយើងសរសេរជាពាក្យបាលីសំស្រ្កឹតពិបាកអានពិបាកយល់ ។ ដោយឡែកខ្សែ ៧៥​ ដល់ខ្សែ ៨០ កវីយើងសរសរពាក្យសម្រាយងាយអានងាយយល់ ។
          រឿងរាមកេរ្តិ៍ជាប្រភេទអក្សរសិល្ប៍បុរាណបែបវីរកថា ព្រោះដំណើររឿងបានបង្ហាញនូវភាពអស្ចារ្យហោះហើរអច្ឆរិយៈហួសពីការស្មាន ។
          រឿងរាមកេរ្តិ៍ស្ថិតក្នុងចលនាអក្សរសិល្ប៍ព្រាហ្មណ៍និយមណព្រោះតាមដំណើររឿងយើងឃើញអ្នកនិពន្ធបានបង្ហាញពីពិធីបូជាយញ្ញ ​ឬ ហោមពិធីដើម្បីលើលើកតម្កើងតួអង្គឯកសារឲ្យស្មើនឹងអាទិទេព ជាពិសេសដំណើររឿងទាំងមូលបានទទួលឥទ្ធិពលពីព្រាហ្មណ៍សាសនា ។
តាមដំណើររឿងរាមកេរ្តិ៍ទាំងមូលគេបានសន្និដ្ឋានថាប្រហែលជាតែងនៅក្នុងសម័យកាលអង្គរ ។ ក៏ប៉ុន្តែកាលបរិច្ឆេទនៃការរៀបរៀងវិញ​ អ្នកសិក្សាជំនាន់ក្រោយបានសន្និដ្ឋានថា ៖
          ខ្សែទី១ដល់ខ្សែទី ១០ ប្រហែលជារៀបរៀងនៅស.វទី១៧ និង ស.វទី១៨
          ខ្សែទី ៧៥ ដល់ ខ្សែ ៨០ ប្រហែលជារៀបរៀងនៅចុងស.វទី១៨ និង​ដើមស.វទី ១៩ ។
 ចំណុចទាំងពីរខាងលើនេះពុំទាន់មានលក្ខណៈសុក្រឹត្យណាមួយឲ្យបានច្បាស់លាស់នោះទេគ្រាន់តែជាការសន្និដ្ឋានរបស់អ្នកប្រាជ្ញក្សរសាស្រ្តខ្មែរជំនាន់ក្រោយៗប៉ុណ្ណោះ ។

Reamker is a well-known story in Southeast Asia. Some people claim that this Reamker story was copied from the Ramayana story of India, but in fact, the Reamker story is the work of our Khmer people, which dates back to the Angkorian period. Today, Reamker is a masterpiece of literature and is famous to this day because it reflects the progress of our country in the Angkorian era.

 As for the name of Reamker, there is no definite author and no name of the author, but later scholars have speculated that Reamker may have had two writers from the line. From line 1 to line 10 there may be one author, and from line 75 to line 80 there may be another author. They dare to conclude like this, based on the words in the composition are very different, that is, the first line to the tenth line is a poet, we write in Pali, Sanskrit, difficult to read, difficult to understand. Separately, lines 75 to 80, we write easy-to-read, easy-to-understand explanations.

 Reamker is a kind of epic classic literature, because the story shows the wonders of flying beyond the imagination.

 The story of Reamker is in the Brahminical literary movement, because according to the story, we see the author performs sacrificial ceremonies or ceremonies to glorify the characters of the document to be equal to the deity, especially the whole story is influenced by Brahmanism.

Throughout the whole Reamker story, it is speculated that it may have been composed during the Angkorian period. However, the date of the preparation, the next generation of scholars concluded that:

 Lines 1 to 10 probably arranged in the 17th and 18th centuries

 Lines 75 to 80 probably date to the late 18th and early 19th centuries.

 The above two points are not yet clear, just the conclusions of the next generation of Khmer literary scholars.